A finais de ano, mesmo no vindeiro outubro, segundo acaba de anunciar a Universidade de Oxford, podería empezar a fabricarse a primeira vacina contra o coronavirus. Pero é probable que as iniciais terapias preventivas da covid-19 non alcancen unha porcentaxe de protección o suficientemente alta, por enriba do 60 %, ou que a súa distribución nun momento inaugural non poida satisfacer a demanda global. Cómpre, por tanto, procurar outras alternativas. E, a poder ser, dispor da infraestrutura necesaria para fabricar as doses a nivel nacional.
É o obxectivo de España, que a falta de empresas dedicadas á produción a grande escala de vacinas humanas, parece atopar unha opción nas compañías do sector veterinario. E o mellor situado é o grupo Zendal, con base na localidade pontevedresa do Porriño. O Ministerio de Ciencia e Innovación acaba de concederlles un financiamento de 986.227 euros a dúas das súas empresas, Biofabri e CZ Veterinaria, para o desenvolvemento de dúas vacinas españolas, que se están a crear en dous laboratorios do Centro Nacional de Biotecnología (CSIC).
Ambos os proxectos contan cun orzamento total de algo máis de 1.200.000 euros. O obxectivo é que, polo menos, se poida dispor das doses necesarias para iniciar os ensaios clínicos nas fases I e II, para o que se requirirán miles de unidades. Se as candidatas a vacina teñen posibilidades de seguir adiante, entón será necesario un maior investimento. O grupo Zendal, que tamén leva anos traballando no desenvolvemento dunha vacina humana contra a tuberculose, está a ampliar instalacións para asumir os novos retos.
O candidato a vacina máis avanzado é o liderado por Mariano Esteban, que confía en poder iniciar os ensaios clínicos en humanos en fase I a finais deste ano. Xa realizou a proba en ratos convencionais e a terapia amosa seguridade e un bo comportamento inmunoxénico, o que significa que é capaz de desenvolver unha axeitada resposta inmunitaria. “En xullo esperamos recibir os ratos humanizados, que conteñen o receptor humano polo que o virus penetra na célula, e tamén estamos á espera de conseguir macacos para realizar probas, pero non os hai en España, polo que estamos a realizar xestións a nivel internacional”, explica Esteban. O seu proxecto será desenvolto por CZ Veterinaria, e para el recibiu unha subvención de 499.807 euros.
ADN recombinante
“Necesitamos fortalecer a empresa española para que poida desenvolver vacinas. É moi importante que teñamos esa capacidade e o grupo Zendal, desde Galicia, está a facelo moi ben”, destaca o investigador.
O segundo proxecto, que acometerá Biofabri e que recibiu unha subvención de 486.420 euros, é o liderado por Vicente Larraga, tamén desde o Centro Nacional de Biotecnología. Neste caso trátase dunha vacina de ADN recombinante. É dicir, de ADN artificial que sintetiza o propio equipo e no que se inclúe o xene das proteínas do virus, ademais de todos os sinais para que as células da persoa vacinada capten ese xene, que o produzan como propio e que sexa recoñecido polo sistema inmunitario para xerar unha protección.
A gran vantaxe que presenta fronte a outros candidatos é que o vehículo xa se utilizou para o desenvolvemento dunha vacina contra a leishmaniasis dos cans, iniciativa na que tamén colaborou, precisamente, a empresa galega Biofabri, que aínda non se lanzou ao mercado.
Fonte: La Voz de Galicia