“O ceo ten o paraíso; a terra, Suzhou e Hangzhou”. Con este refrán, China fai alarde de dous dos seus enclaves máis belos. No primeiro, o español Mario Lanza atopou o seu particular edén. Na cidade que o propio Marco Polo confundiu con Venecia, o investigador dedica o seu tempo ás súas dúas grandes paixóns: a súa familia e a nanociencia. Máis de 100 artigos científicos, un libro, catro patentes e tres empresas, agora Lanza desenvolve os novos ‘discos duros’ que farán posible a explosión da intelixencia artificial.
“Sempre pensara que debía acumular experiencias para atopar un mellor traballo en España”, conta. Esta idea guiou ao mozo Lanza dende a Escola Universitaria Salesiana de Sarrià ata Alemaña. Tivo a sorte de que a universidade xermana onde estudaba estivese moi preto da sede do fabricante de chips Infineon Technologies, con quen o seu supervisor mantiña un acordo de colaboración. Así descubriu este enxeñeiro electrónico a investigación e así concibiu o seu primeiro paper… cando aínda era estudante de Erasmus. “É algo bastante inusual”, admite.
Volveu a España para facer un doutorado; pero a tecnoloxía que necesitaba para o seu traballo non estaba tan avanzada. “En nanociencia, se non tes acceso ás mellores máquinas, repetir os experimentos é moito máis complexo”, comenta. “Non “podía quedar”. Fixo de novo as maletas, volveu a Alemaña e, despois, saltou a Inglaterra. O último ano de doutorado pasoulle algo curioso: obtivera tantos resultados científicos que podía avanzar a redacción da súa tese, así que decidiu aproveitar os últimos meses do curso para estudar chinés.
Chegou a un acordo cos seus profesores para que lle deixasen trasladarse á Universidade de Beijing para estudar o idioma polas mañás e concluír a súa investigación polas tardes. De aquilo fai xa unha década. Toda unha proeza. Non son moitos os que duraron tanto no país asiático. “A xente adoita desistir, alí a competitividade é brutal”.
En 2012, Lanza fixo unha paréntese de ano e medio para investigar na Universidade de Stanford. Ao volver a China, recibiu unha substanciosa oferta da Universidade de Suzhou e iniciou unha nova vida na “cidade máis bonita de China. Non só recibiu financiamento moi xeneroso para o seu proxecto de investigación, senón que ademais lle deron unha axuda de 200.000 euros para que se establecese no país. “É unha práctica habitual”. Dende alí hoxe lidera a investigación dun dispositivo do que talvez o lector nunca escoitara falar, pero que será clave no futuro máis próximo.
Memristor
Chámase memristor e é, basicamente, un disco duro superpotente. “Trátase dun dispositivo revolucionario capaz de almacenar e procesar inxentes cantidades de información en moi pouco espazo”, explica. Tradicionalmente, estas operacións realizáronse utilizando transistores, os cales poden emular os uns e ceros do código binario almacenando carga eléctrica. Non obstante, os memristores almacenan os bits de forma radicalmente diferente: alterando a resistencia eléctrica de materiais illantes integrados en condensadores de dimensións nanométricas.
O grupo de investigación de Lanza foi pioneiro en aplicar novos compostos para crear memristores máis eficientes. En concreto, introduciu materiais bidimensionais, como o grafeno e o nitruro de boro, para actuar como eléctrodos e illantes, respectivamente. “Teñen propiedades moi exóticas, por exemplo, unha alta resistencia mecánica, flexibilidade, transparencia e unha condutividade térmica moi alta”, explica o enxeñeiro.
O seu equipo, ademais, descubriu outras singularidades que están relacionadas coas características eléctricas do memristor. Os materiais bidimensionais teñen o poder de controlar de forma moi exacta a resistencia eléctrica do memristor ata o punto de poder axustar moito mellor a súa velocidade. “Pódense xerar transicións máis progresivas”.
E todo iso, ¿con que fin? Este control sobre a condutividade dispara o rendemento dos dispositivos. Tanto que mesmo poden chegar a simular o funcionamento das conexións neuronais. “As neuronas están conectadas por sinapse e o memristor actúa igual”. Xa se están a fabricar redes neuronais artificiais con esta tecnoloxía (IBM lidera este campo). Así, Lanza lidera o deseño dos futuros cerebros físicos (chips) onde se executará a intelixencia artificial.
“Non esperabamos que os nosos artigos tivesen tanto impacto”, recoñece. “Agora moita xente está a subir ao carro de fabricar memristores utilizando materiais bidimensionais”. Non obstante, “moitos académicos utilizan métodos de fabricación que non son viables a escala industrial e publican resultados sen demostralos estatisticamente”.
O seu equipo na Universidade de Suzhou é o “único do planeta que estuda a variabilidade de miles de dispositivos nanoelectrónicos fabricados con materiais bidimensionais”. De feito, a prestixiosa revista Nature Electronics xa lle publicou dous artigos, algo que ningún outro científico europeo conseguiu ata a data.
Escanear a corrente
O equipo de Mario Lanza recibiu un millón de dólares dun investidor chinés (un organismo semiprivado) para sacar adiante a última das súas catro patentes. Trátase dunha punta de grafeno que serve para escanear materiais a escala nanométrica e xerar mapas tridimensionais destes. “Crea unha especie de mapa cartográfico que á vez, sinala onde hai corrente”, explica.
(Fonte: La Razón)