Smart cities, ¿estamos no camiño cara á cidade intelixente?

Ao longo dos últimos tempos, España experimentou todo un boom de iniciativas a nivel gobernamental, empresarial e de investigación, enmarcadas dentro do concepto de smart city.

As cidades intelixentes melloran o día a día dos seus habitantes, a través de plans de desenvolvemento e de urbanismo (un escenario no que xogan un papel fundamental as enerxías renovables). Tendo por obxectivo a sustentabilidade, estas atoparon o seu principal aliado no Plan Nacional de Cidades Intelixentes impulsado polo Goberno no ano 2015.

Cumpridos tres anos do seu lanzamento, o Colexio Oficial de Enxeñeiros de Telecomunicación (COIT), a través do seu grupo de Smart Cities, elaborou un estudo chamado “A tendencia intelixente das cidades españolas. Neste faise un balance dos principais avances, así como dos obxectivos que se han de fixar de cara á seguinte etapa.

En palabras do coordinador deste informe: “Cando este plan se puxo en marcha, pensouse unicamente nas cidades de máis de 20.000 habitantes, poñendo por diante as grandes capitais do país, que foron as que maiores presupostos levaron para implantar as súas iniciativas”.

Pasando xa tres anos, chega o momento de reformularse os obxectivos, e isto é precisamente o que o Goberno acaba de facer. O Ministerio de Enerxía, Turismo e Axenda Dixital lanzou o seu novo plan o pasado 27 de decembro, enfocado esta vez non ás cidades, senón aos territorios intelixentes. No horizonte, o ano 2020, e unha dotación presupostaria de 170 millóns de euros.

Territorios rurais intelixentes

Ademais de poñer a atención nas cidades e os seus obxectos (transporte, edificios, medio ambiente ou conectividade), neste novo programa enxérganse tamén o turismo intelixente e os territorios rurais intelixentes. Segundo o coordinador: “Hai unha parte específica dedicada ás zonas rurais e ás cidades con menos de 20.000 habitantes. Aínda toca saber en que aspectos se centrará o novo plan. Pero para nós, ir máis alá das grandes localidades é xa un paso importante”.

A isto engade que nas últimas convocatorias de smart cities lanzadas polo Ministerio, co fin de ter a oportunidade de optar á axuda económica, máis de 7700 núcleos con menos de 20.000 habitantes quedaron fóra.

Certo é que o concepto smart city se refire a aquelas cidades que, a causa da súa superpoboación e a súa extensión territorial, necesitan plans que contrarresten todos os problemas que se derivan. Non obstante, aínda sen negar esta realidade, os expertos do COIT opinan que as cidades menores precisan dun tratamento especial. E non precisamente porque estean premidas pola superpoboación, senón todo o contrario: porque se enfrontan a un escenario aínda máis delicado: “Seguir sendo atractivas para que non se produza migración cara a urbes maiores e moito mellor equipada para poder vivir”.

As últimas estimacións dadas a coñecer pola ONU e o Banco Mundial apuntan a que hoxe en día, máis da metade da poboación, ao redor de 3500 millóns de persoas, vive nas cidades. Porcentaxe este que para o ano 2030 chegará ao 60%.

Por outro lado, a pesar de que as urbes apenas ocupan o 2% do planeta, representan entre o 60% e o 80% do consumo global de enerxía e o 75% das emisións de carbono. É por iso que este tipo de plans, destinados ao medio rural e ás pequenas cidades, se ben non poden deter a tendencia: “si axudarán a que estas rexións sexan moito máis atractivas”.

En relación ao anterior, recorda o coordinador do proxecto que a pesar de que o concepto smart city está moi relacionado coa tecnoloxía e os grandes volumes de poboación, non todo é iso: “Ao final, son moitos os factores que conflúen na mellora da calidade de vida da poboación. Unha persoa é froito dun montón de vectores que lle afectan, como poder ter traballo e non ter que emigrar, gozar de transporte público, de parques, da conectividade, de edificios tecnolóxicos… O verdadeiro concepto de cidade intelixente pasa por un equilibrio entre esas sensacións e unha boa xestión dos recursos”.

Ao anterior hai que engadir tamén que: “Moitos proxectos de smart city non prosperan nas cidades debido aos volumes de habitantes sobre os que hai que traballar e aos presupostos dispoñibles”.

Aínda que nas pequenas poboacións as súas administracións están menos acostumadas á xestión, estes problemas resultan moito máis doados de solucionar. Axuda tamén a iso o feito de non querer abrir máis frontes dos posibles: “Loitar pola sustentabilidade, a eficiencia enerxética, o bo transporte e a conectividade, todo á vez, é moi difícil. Noutros núcleos, que se enfrontan a menos problemas, non é necesario involucrarse con tantos, e os resultados poden ser así moito máis satisfactorios”.

Buratos fiscais

“Se hai un burato na fiscalidade como o que hai actualmente, o cidadán vese privado de servizos públicos. Por iso hai que asegurarse que as grandes multinacionais que sacan moita rendibilidade desta economía colaborativa teñen que pagar impostos. O imposto dixital é importantísimo para xerar os recursos necesarios para desenvolver unha cidade sustentable” asevera o Representante en España da Comisión Europea.

Smart city é un concepto que se atopa intimamente ligado con Big Data, polo cal é fundamental que as persoas saiban o que vai acontecer cos seus datos. Estes han de ser sempre anónimos e servirán para mellorar a cidade, de modo que é importante normalizar e incidir na seguridade para procesalos correctamente.

O xefe de calidade e cidades intelixentes da asociación española de normalización sinala que: “O concepto de smart city ten que servir para mellorar as cidades, é dicir o máis importante é ter un gran número de datos, tense que facer a nivel europeo “.

(Fonte: NCyT)