Imaxinen unha sala de ordenadores na que todos se encontran sincronizados en rede. Se escribimos nun ficheiro, a información queda rexistrada ao instante en todos os ordenadores desa rede. Os ficheiros só están habilitados para escribir neles e non se pode borrar ou alterar o seu contido, do que cada terminal posúe unha copia exacta. Os datos están, polo tanto, distribuídos en cada ordenador. Este exemplo explicaría, en esencia, en que consiste a complexa tecnoloxía blockchain, tamén chamada cadea de bloques, que aspira a revolucionar a sociedade do mesmo modo que o fixo no seu día Internet.
Blockchain “é como un gran rexistro onde se anota con enorme seguridade todo o que se queira fixar dun xeito estable, seguro e sen mediador: unha especie de rexistro sen rexistrador ou contabilidade sen contable”, explica Javier Ibáñez, director do Observatorio Fintech Comillas Everis e director do primeiro laboratorio blockchain en España. Os datos están nun universo de ordenadores, non nunha nube. En palabras deste experto, “é unha rede distribuída, unha rede de puntos, chamados nodos ou servidores. Por iso se chama tecnoloxía de rexistro distribuído, porque se distribúe a información entre todos”.
Nesta rede, onde os servidores están conectados entre si a través dun sistema peer-to-peer (P2P), os equipos utilizan un protocolo -linguaxe- de consenso para confirmar que cada dato está verificado e realizar novas operacións. “Cada nodo pode apuntar datos sen comprometer a privacidade, xa que a información está encriptada. Existen unhas regras moi estritas, por iso a privacidade está garantida, porque para acceder hai que ter unhas claves”, agrega Ibáñez.
A información que se transmite nesas operacións denomínase token. Para roubar tokens ou alterar a blockchain, os ciberdelincuentes deberían comprometer moitos centos ou miles de ordenadores á vez, polo que esta descentralización e o cifrado fan que as transaccións sexan resistentes á manipulación. Para os efectos prácticos, esta infraestrutura ofrece a posibilidade de facer transaccións seguras e verificables en Internet.
¿Cando se usou por primeira vez?
Bitcoin foi quen introduciu por primeira vez esta tecnoloxía no ano 2009, cando o descoñecido Satoshi Nakamoto, un desenvolvedor ou grupo de desenvolvedores, creou esta moeda virtual tras o estalido da crise económica co idealista obxectivo de que substituíse ao diñeiro.
A eficacia e seguridade da blockchain fixo que moitos sectores puxeran os seus ollos nela. Mastercard anunciou a semana pasada que abrirá o acceso á súa rede de blockchain a consumidores, empresas e bancos co obxectivo de ofrecer novas formas de realizar pagamentos transfronteirizos.
En España, preto de 70 empresas de distintos sectores uníronse no consorcio Alastria, a primeira rede nacional regulada baseada en blockchain do mundo. Tal e como explican na s˙a p·xina web, tr·tase dunha “blockchain semipuÏblica e permisionada, asiÏ como especializada para o seu uso nun ·mbito suxeito a regulacioÏn española”.
¿Cantas blockchains hai no mundo?
Non existe unha soa blockchain. Pode haber tantas como se creen, e a rede pode ser pública ou privada. No caso de Bitcoin, todos os que compran ou pagan con esta criptomoeda fano nunha rede pública. Se a rede é privada, os datos que se introducen nela son, valla a redundancia, de carácter privado -información bancaria, tributaria, sanitaria, por exemplo-.
En todos os casos, o sistema de seguridade que se crea está controlado por nodos, na analoxía anterior, os ordenadores. “Eses nodos son validadores, é dicir, que controlan que os datos se vaian incorporando na cadea de bloques e se encripten correctamente. Por iso se chama blockchain, os datos quedan encadeados”, expón Javier Ibáñez. “O que fai unha transacción fai un apuntamento, un bloque de datos novo, que pode conter o que queiramos, pero ese dato está encriptado”, agrega.
¿Por que é importante?
A utilidade desta tecnoloxía é que con ela desaparecen os intermediarios. “Tes rexistros sen rexistradores, probas de datos que non se poden modificar, xa que quitar un elo da cadea e poñer outro no seu lugar é, na práctica, imposible. É como o tempo, podes ir cara a diante pero non cara a atrás, non se pode cambiar”, indica Ibáñez.
Neste punto entran en xogo dous conceptos, un é o da identidade dixital soberana. “Unha persoa, en vez de ter 40 claves -a de Facebook, a do banco, a de Facenda, a da Seguridade Social-, ten unha única e xestiónaa dende unha blockchain. Denomínase soberana porque quen a manexa é esa persoa”.
O segundo concepto é o dos contratos intelixentes (smart contract en inglés) que, segundo explica Ibañez, “máis que un contrato é un programa (software) que dispara unha orde automática. Poden ser pagamentos, entregas… O contrato circula pola blockchain e é un modo de meter datos nela de forma automática”.
Tendo en conta estes dous conceptos, a burocracia tamén desaparecía. “Isto é o que lle dá o golpe definitivo aos trámites, ao papel administrativo. Nin sequera fan falta arquivos. Todo está metido na túa identidade dixital soberana”, engade este experto. O problema, segundo Ibáñez, é que “pode eliminar postos de traballo ao quitar intermediarios, xestores, administradores. Iso desaparecerá en canto as administracións o poñan en práctica”.
Ademais, ao poder trazar a orixe e o percorrido de cada transacción, a blockchain pode contribuír a evitar a fraude tanto en doazóns ou axudas á cooperación, como no mercado da arte -axudando a detectar posibles falsificacións- ou no de coches de segunda man -para evitar as manipulacións nos contaquilómetros-. A súa aplicación tamén pode servir para garantir a veracidade e inalterabilidade dunhas contas públicas, por exemplo.
¿Como se aplica no día a día?
Un exemplo sinxelo sería o caso dun accidente de tráfico. Os dous coches implicados estarían conectados ás súas respectivas compañías aseguradoras, que disparan a orde de constatar que houbo un accidente e, nun só clic, a través do contrato intelixente, procesaríase todo o parte de accidentes e o banco, tamén conectado nesta blockchain, efectuaría o pagamento da sanción correspondente. Ao ser un proceso rápido, aforraríase tempo e intermediarios.
“É un valor de velocidade operativa porque quita procesos, trámites. En vez de facer 18 xestións, fas unha”, afirma Ibáñez. Iso si, para que todo isto suceda ten que estar todo dentro da blockchain. “Isto é útil se a xente está no sistema, é como Internet”, matiza.
¿Onde está o risco?
Segundo Javier Ibáñez, os ciberdelincuentes “estarán á espreita antes de meter os datos na blockchain ou despois, ao querer recuperalos. Se tes acceso a un nodo, o problema é que che rouben a clave de acceso ao nodo, pero o que flúe na rede sempre será seguro”, explica Ibáñez. No caso da identidade dixital soberana, “o risco é que che rouben o móbil coas claves para acceder a ela”.
¿En que fase de desenvolvemento está?
“Estamos nunha fase experimental, aínda se están a facer ensaios”, di Ibáñez, que dirixe o primeiro laboratorio blockchain en España. “É unha unidade de investigación que forma parte dun observatorio. Investigamos, facemos experimentos de empresas, incubamos empresas e experimentamos con identidade dixital e contratos intelixentes e logo publicámolo”, enumera este experto.
Á hora de falar de prazos concretos para a implementación desta tecnoloxía, a incógnita está aínda no aire. “Isto tense que impoñer a longo prazo. Non ten marcha atrás. É como cando se inventou a roda”, conclúe.
(Fonte: 20 Minutos)