O déficit público en España chegou ao 11,1% do PIB a finais de 2012 e obrigou a unha política de axuste sen precedentes. Ademais dos recortes, todos os ministerios recibiron a orde de non imputar nin un só euro a partidas que computasen como déficit. Un dos máis prexudicados foi o extinto Ministerio de Ciencia e Innovación, que dende esa data tivo que cambiar a súa política presupostaria para tratar de axustarse ás prioridades fiscais.
No 2009, as subvencións, axudas directas non reembolsables que computaban como déficit, chegaron aos 3856 millóns, un 47% do presuposto; catro anos despois caeron a 2121 millóns, un 38% do total. No outro lado, os créditos, que non computan como déficit, chegaron a 4355 millóns no 2009 (53,2%) e para este ano asignouse unha partida de 3441 millóns (un 62%).
Esa maior disposición de crédito, non obstante, non foi utilizada polos investigadores, tal e como recoñecen no Ministerio de Economía. No 2011 deixáronse sen adxudicar 2000 millóns; no 2012 foron 1500 millóns, e o pasado exercicio, a cifra ata novembro chega aos 2500 millóns. Non obstante, fontes de Economía precisan que esa cifra será inferior a 2000 millóns porque en novembro se fixeron varias convocatorias de programas que van por esta vía de financiamento.
É este escenario o que obrigou ao Ministerio de Economía a buscar fórmulas alternativas para impulsar a concesión de crédito, que se manterá como o principal instrumento para apoiar as empresas que fan I+D+i. E a solución que deseñaron é o uso dos Fondos Europeos de Desenvolvemento Rexional (Feder) como garantía para acelerar e flexibilizar a concesión de créditos a pemes innovadoras con baixo nivel de solvencia financeira e con dificultades para a achega de garantías. A negociación coas autoridades comunitarias xa está en marcha para que non sexa considerado como axudas de estado por Bruxelas e así non sufrir sancións como as impostas ao sector naval. Solucionado ese punto, só quedará decidir os criterios e as condicións de concesión deses empréstitos (tipos de interese, prazos de amortización ou de carencia…).
Esta non é a primeira medida que toma o Executivo para impulsar os empréstitos á I+D. Nos Presupostos Xerais de 2013 xa incluíu dúas disposicións que permitían bonificar, tanto aos centros públicos como ao Centro para o Desenvolvemento Tecnolóxico Industrial (CDTI), os empréstitos ata valores iguais ao euríbor a un ano sen contar coa autorización de Facenda.
Haberá cambios na estatística de innovación
Dende o Ministerio de Economía non están nada conformes coa posición que ocupa España nas distintas estatísticas internacionais que miden o grao de innovación dunha economía. No ranking que realiza a Comisión Europea, a española queda relegada ás últimas posicións, por debaixo da media europea, e no mapa por rexións, todas as españolas, agás Madrid, Cataluña, País Vasco, Navarra e Aragón, o resto aparecen nas dúas últimas categorías: “innovador moderado” ou “innovador modesto”.
Fontes de Economía sinalan que estas estatísticas non reflicten as particularidades dun sistema de ciencia e tecnoloxía que non se asimila ás doutros países do noso tamaño e ámbito. O tecido industrial está formado por un gran número de pemes, cunha escasa participación de multinacionais, e o traballo innovador está máis centrado en produtos ou servizos que nas patentes, todo o contrario que sucede noutros países como Alemaña ou Reino Unido, o que penaliza o sistema español.
Para tratar de corrixir esa situación, Economía xa iniciou os contactos co Instituto Nacional de Estatística (INE) para tratar de redeseñar a estatística que establece o gasto anual que realizan as empresas españolas en innovación. De feito, a presentación pública da estatística, que se realizaba todos os anos a mediados de decembro na sede da Fundación Cotec, non tivo lugar en 2013 á espera de que se introduzan melloras que reflictan con maior fidelidade as cifras dese sistema. A estatística, que se fixo pública a finais de novembro, mostra que o gasto en innovación caeu un 10% en 2013 e que tan só unha de cada catro empresas en España é innovadora.
(Fonte: Cinco Días)