Romeral é o coordinador do proxecto europeo Mosycousis, que se desenvolveu en dous anos cun presuposto global de 1,7 millóns de euros. “A iniciativa consistiu no desenvolvemento de novos sensores sen fíos capaces de detectar fracturas internas duns poucos microns en maquinaria industrial mediante a análise das ondas ultrasónicas que emiten, utilizando para iso algoritmos de intelixencia artificial e de procesado dixital avanzado,”, indica este responsable.
“Moitas veces -engade- o desgaste mecánico maniféstase inicialmente en forma dunha fractura ou fisura interna no material metálico. Cando aparece esa greta, o material empeza a emitir ondas ultrasónicas, que son sons de moi alta frecuencia e baixa amplitude. Estas emisións son a que capturamos coa cabeza sensora e separamos as que reflicten o estado normal de operación das ocasionadas por un problema interno de fractura”.
Mantemento preventivo
O novo sensor adianta o tempo de detección do problema na maquinaria antes de que entre en vibración ou mesmo en rotura dalgún eixe ou algunha parte mecánica. “Así, permite adiantar a intervención do mantemento e planificala mellor para dar máis seguridade á instalación da planta”, sinala o directivo.
“Na súa opinión, un mantemento que permita adiantarse a un fallo do sistema para corrixilo antes de que se produza unha parada súbita, terá unha importante aforro en custos e tempo”.
O equipo coordinado por Luis Romeral, no que tamén participa Fundación CTM Centro Tecnolóxico e outras empresas e institucións de Irlanda, Estonia, Polonia e Romanía, desenvolveu toda a electrónica que forma o corpo do sensor, un dispositivo autónomo que se alimenta coa enerxía existente no medio (de fontes térmicas, mecánicas ou de vibración). Tamén se encargou da algoritmia de procesado de sinal para a detección e identificación do fallo.
O sensor, explica Romeral, foi deseñado para capturar ondas ultrasónicas en rangos que se moven entre os 50 e os 300 quilohercios “porque neste rango de frecuencias se poden localizar fallos estruturais en sistemas mecánicos”.
A idea é instalar estes dispositivos en plantas industriais ou en máquinas de difícil acceso, “xa que estes sensores se alimentan in situ e son capaces de discernir se a información ultrasónica capturada corresponde a un estado normal de operación ou a un de fallo por fractura interna dalgunha parte do material, de identificar a gravidade do problema e comunicar unha advertencia ou aviso de forma sen fíos a un ordenador central.
Os sensores acústicos desenvolvidos no proxecto Mosycousis, poderán empregarse en todo tipo de maquinaria rotativa, equipos con engrenaxes, caixas de cambio, compresores, bombas, motores, ventiladores, etc. “Poderanse aplicar en empresas de produción, en manufactura metálica, cadeas de empaquetado e envasado de alimentos, sector farmacéutico, etc”, di o investigador.
No tempo que durou o proxecto, que finalizou o pasado mes de outubro e que contou con financiamento do VII Programa Marco de I+D da UE, os participantes tamén identificaron outros usos que non se previran en principio no seu enunciado.
“Vimos que a tecnoloxía é interesante e altamente aplicable para detectar problemas no posicionado dos aeroxeradores e mellorar o seu mantemento. E no ámbito ferroviario poderían colocarse nos raís das entradas das estacións onde hai un continuo cambio de vía para dirixir o tren cara a unha plataforma ou cara a outro, o que produce un desgaste mecánico importante,”, sinala o directivo.
Nas aplicacións ferroviarias, os sensores non serían autoalimentados senón conectados directamente á rede eléctrica da estación e, segundo Romeral, permitiría identificar a aparición de pequenas fracturas na base dos raís e previr avarías serias.
Aplicacións en biomedicina
Pero quizais unha das aplicacións máis sorprendente dos novos dispositivos se atope no ámbito da biomedicina. “O ultrasón xa se usou amplamente para detectar fracturas óseas, pero os conceptos desenvolvidos neste proxecto en identificación de frecuencias e análise de sinal, son novidosos neste campo”, indica o responsable.
“Acabamos de empezar a valorar as posibilidades neste ámbito e vemos que existen moitas expectativas. Os investigadores cos que estamos a falar dixéronnos que a identificación dunha fractura e a súa localización nun sistema tridimensional con tres sensores separados entre si dentro dun óso poderían ser de grande interese. Por iso, abrimos unha nova liña de traballo e iniciamos contactos -aínda confidenciais- neste ámbito”, conclúe.
(Fonte: SINC)