Crean un robot que sabe que é un robot sen que llo digan

“Penso logo existo”, dicía Descartes. Os seres humanos temos unha grande autoconciencia. Somos capaces de imaxinarnos a nós mesmos, proxectarnos en escenarios futuros e aprender revisando experiencias pasadas e reflexionando sobre o que saíu ben ou mal. A maioría dos robots, en cambio, aínda non saben sequera que é o que son. Teñen que utilizar modelos proporcionados por humanos, ou aprender mediante probas e erros laboriosos que requiren moito tempo.

Nese camiño cara á intelixencia artificial autoconsciente, os investigadores de Columbia Engineering en EE.UU. lograron un grande avance. Segundo publican na revista Science Robotics, crearon un robot que aprende que é, dende cero, sen ningún coñecemento previo de física, xeometría ou dinámica motora. Inicialmente, a máquina non sabe se é unha araña, unha serpe ou un brazo. Non ten nin idea de cal é a súa forma. Despois dun breve período de “balbucido”, e en aproximadamente un día de computación intensiva, a máquina crea unha autosimulación que pode utilizar para contemplar e adaptarse a diferentes situacións, manexar novas tarefas e detectar e reparar danos no seu propio corpo.

Ata a data, os robots operaron modelos explicitamente por humanos. “Pero se queremos que os robots se volvan independentes, para adaptarse rapidamente a escenarios imprevistos polos seus creadores, é esencial que aprendan a simularse”, di Hod Lipson, profesor de enxeñería mecánica e director do Laboratorio de Máquinas Creativas, onde se levou a cabo a investigación.

Para o estudo, Lipson e o seu estudante de doutorado Robert Kwiatkowski utilizaron un brazo robótico articulado de catro graos de liberdade. Inicialmente, o robot moveuse ao chou e recolleu aproximadamente mil traxectorias, cada unha das cales comprendía cen puntos. Logo, o robot utilizou o “deep learning” (aprendizaxe profunda), unha técnica moderna de aprendizaxe automática que simula o traballo dun cerebro humano, para crear un automodelo.

Día e medio de adestramento

Os primeiros automodelos eran bastante inexactos e o robot non sabía que era nin como estaban conectadas as súas articulacións. Pero despois de menos de 35 horas de adestramento, o automodelo volveuse consistente co robot físico ata uns catro centímetros. O simulador realizou unha tarefa de “recoller e colocar” nun sistema de circuíto pechado que permitiu ao robot recalibrar a súa posición orixinal entre cada paso ao longo da traxectoria.

Sen ningún tipo de retroalimentación externa, o robot puido completar a tarefa cunha taxa de éxito do 44%. “Iso é como intentar recoller un vaso de auga cos ollos pechados, un proceso difícil mesmo para os humanos”, observou Kwiatkowski.

O robot tamén se usou para outras tarefas, como escribir texto usando un marcador. Para probar se podía detectar dano a si mesmo, os investigadores imprimiron en 3D unha parte deformada para simular o dano e o robot puido detectar o cambio e volver adestrar o seu automodelo. O novo modelo propio permitiu que o robot continuase as súas tarefas de recoller e colocar con pouca perda de rendemento.

Aprender como un bebé

Lipson sinala que a autoimaxe é clave para que os robots poidan obter habilidades máis xerais. “Isto é quizais o que fai un neno acabado de nacer no seu berce, xa que aprende o que é”, sinala. “Cremos que esta vantaxe tamén pode ser a orixe evolutiva da autoconciencia nos humanos. Se ben a capacidade do noso robot para imaxinarse a si mesmo aínda é moi basta en comparación coa dos humanos, cremos que está no camiño cara á autoconciencia da máquina”.

Lipson cre que a robótica e a intelixencia artificial poden ofrecer unha nova ventá ao vello crebacabezas da conciencia. “Os filósofos, os psicólogos e os científicos cognitivos estiveron a reflexionar sobre a autoconciencia da natureza durante milenios, pero progresaron relativamente pouco”, observa. “Aínda ocultamos a nosa falta de comprensión con termos subxectivos, pero os robots agora obrígannos a traducir estas nocións vagas en algoritmos e mecanismos concretos”.

Lipson e Kwiatkowski son conscientes das implicacións éticas. “A autoconciencia conducirá a sistemas máis resistentes e adaptativos, pero tamén implica certa perda de control”, advirten. “É unha tecnoloxía poderosa, debe manexarse con coidado”.

Os investigadores explorarán agora se os robots poden modelar non só os seus propios corpos, senón tamén as súas propias mentes, se os robots poden pensar en pensar.

(Fonte: ABC)