Sobre o papel, o patent box é un incentivo fiscal máis que interesante para as empresas cunha importante base de innovación. Na práctica, non obstante, o número das que se acollen a este é minúsculo. En España, son apenas 256 compañías dun total de 1,5 millóns, segundo os datos da Axencia Tributaria (AEAT) de 2016. Nos dous anos anteriores, a cousa non foi moito mellor, con 244 e 236, respectivamente.
¿Que frea a súa aplicación? En primeiro lugar, segundo os fiscalistas, o descoñecemento da súa propia existencia. O patent box ou, como o define a Lei do Imposto sobre Sociedades, a “redución das rendas procedentes de determinados activos intanxibles”, premia a cesión ou transmisión do froito da actividade innovadora dunha organización. O seu alcume non debe inducir a erro. A súa aplicación non se limita ás patentes, senón que tamén inclúe os modelos de utilidade; os certificados complementarios de protección de medicamentos e produtos fitosanitarios; os debuxos e modelos; e o software avanzado.
Así, cando unha empresa ceda ou transmita a outra o dereito de uso ou explotación dalgún destes activos, poderá deducirse da base impoñible do imposto de sociedades o 60% da renda obtida. É dicir, se a cesión se valora nun millón de euros, a dedución será de 600.000 euros.
Á marxe do substancioso da contía, Daniel Riopérez, socio de Osborne Clarke, sinala que o patent box é especialmente interesante porque pode aplicarse nas transmisións intragrupo. A dedución pode activarse, polo tanto, se a cesión da patente se produce entre unha filial e a súa matriz (ou viceversa), ou entre dúas compañías do mesmo hólding. E iso, subliña, mesmo nos casos en que o grupo tribute en réxime de consolidación fiscal; isto é, que o conxunto de sociedades que o compoñen respondan ante Facenda como unha soa. Neses supostos, a pesar de que a regra xeral é neutralizar o efecto tributario das operacións internas, o incentivo non se anula. Non cabe aplicalo, en cambio, se a transmisión se produce entre empresas vinculadas (cando unha delas ten unha participación superior ao 25% da outra).
O segundo gran freo á súa aplicación é que moitos ignoran que teñen activos que permiten acollerse ao patent box. “A empresa española preocúpase moi pouco polas medidas de protección industrial”, asevera Noelia Escobar, da consultora especializada en innovación Incotec. Segundo explica, ao rematar os seus proxectos de I+D, moitas compañías non definen o paraugas legal baixo o que cubrir o resultado da súa inventiva, polo que descoñecen tamén as fórmulas de rentabilizalo. E unha delas é este incentivo fiscal.
Acordo con Facenda
O patent box entrou en vigor en España no ano 2008. Dende entón, o seu réxime foi modificado ata en catro ocasións, ben para adaptalo ás novas esixencias da OCDE e a UE, ben para facelo máis atractivo para as compañías. E é que, como apunta Jéssica Cano, conselleira de Araoz & Roda, “a súa aplicación non é sinxela”, porque esixe algúns cálculos e estimacións que as sociedades temen que sexan tombados pola AEAT.
Neste sentido, o informe Eficiencia das Axudas Públicas á I+D+i, publicado en 2013 pola CEOE, revelaba que seis de cada dez empresarios cría que a ausencia de mecanismos de certeza era unha das causas polas que se fuxía do patent box.
Como resposta a esta demanda, ese mesmo ano se modificou a normativa para facilitar que as compañías puidesen solicitar a Facenda un acordo sobre a cuantificación das rendas xeradas pola cesión de dereitos e a “cualificación dos activos como pertencentes a algunha das categorías”. O pacto, que terá unha duración de catro anos prorrogables, busca dar seguridade xurídica na aplicación do beneficio fiscal.
De momento, segundo relata Riopérez, son moi poucos os acordos subscritos coa AEAT, pero o seu resultado é moi efectivo. “É un proceso longo, que pode durar preto dun ano e medio, pero unha vez que se pecha, protexe a sociedade dende o momento en que se iniciou a negociación con Facenda”. O letrado confía en que, pouco a pouco, se incremente o número dos que se adhiren ao patent box. Algo similar ao sucedido cos incentivos á I+D, que tardaron en xeneralizarse, pero, finalmente, son un mecanismo frecuentemente utilizado polas empresas. Idea que subscribe Cano, que cre que, aínda que de momento “non tivo o éxito esperado, son moitas as súas virtudes”.
Neste sentido, é probable que España poida facer algo máis na promoción dos seus incentivos fiscais. En Italia, por exemplo, presumen do seu patent box. En setembro do ano pasado, Ferrari publicitó que chegara a un acordo coa Axencia Tributaria italiana para beneficiarse dunha desgravación de 139 millóns de euros para o período 2015-2017. “Se difundísemos máis as bondades do noso, seduciriamos ás empresas que traen a Europa os seus centros de innovación”, laméntase Riopérez.
Precisamente, niso traballa o ICEX. A súa Guía de Incentivos e Axudas Estatais (actualizada a maio de 2019) dedica un capítulo a este instrumento no que se remarca que, en España, a normativa “é especialmente vantaxosa pola amplitude dos activos cuxos ingresos son susceptibles de redución” (outros Estados non inclúen as cinco categorías) e porque a dedución é compatible con outros beneficios á I+D+i.
(Fonte: El País)