O mercado español do viño, dos máis importantes a nivel mundial, aposta pola transformación dixital co uso das últimas tecnoloxías para mellorar a calidade do produto e loitar contra o cambio climático.
España está considerada o viñedo do mundo. Das 7,6 millóns de hectáreas de viñedos do planeta, un 13% son españolas, a maior superficie vitícola que existe. Ademais, o noso país é tamén líder mundial en vendas de viño, con 22,1 millóns de hectolitros en 2017, segundo o Observatorio Español dos Mercados do Viño.
Ante estas cifras, non é de estrañar a preocupación dos principais axentes do sector pola innovación e por aplicar as últimas tecnoloxías en gran parte do proceso vitivinícola e enolóxico.
“Dende hai uns anos, o sector vitícola -encargado do cultivo da vide- empezou a apostar polas novas tecnoloxías, introducindo equipos intelixentes, pois decatáronse de que pequenas variacións no cultivo poden provocar grandes cambios no resultado final. Grazas á viticultura de precisión, onde se empregan sensores, drons ou robots, entre outros aparatos, pódense segmentar os viñedos e analizar todas as variables que lles afectan, como o clima, a humidade, e mesmo saber o nivel de estrés das plantas e poder actuar consecuentemente ou previr problemas. Un viñedo de calidade é uva de calidade e iso tradúcese en viño de calidade”, explica Sergi del Amo, director do Parque Tecnolóxico do Viño VITEC.
Viñedos 3.0
En España hai ao redor de 4000 adegas, a maioría moi pequenas, pero a tecnoloxía entrou en case todos os seus viñedos, cun maior nivel de dixitalización nos máis grandes. “Ao dixitalizar os procesos nos viñedos podemos ter información moi valiosa que nos permite actuar para minimizar o impacto na colleita de condicións climatolóxicas, como por exemplo unha xeada. A predición é fundamental para tomar as decisións que nos permitan ter boas anadas” afirma José Moro, presidente de Adegas Moro.
Vodafone e Adegas Moro chegaron recentemente a un acordo polo que a adega valisoletana contará cunha rede de sensores instalada nos viñedos combinada con imaxes satélite que permitirá medir factores ambientais claves como a humidade, a temperatura, a condutividade do chan e a saúde das vides.
Os sensores están presentes tamén nas adegas Pernod Ricard e Ramón Bilbao. Ambas as dúas despregaron nos seus viñedos os sensores Cesens, unha solución baseada na tecnoloxía do provedor de cobertura IoT Sigfox, e que permiten monitorizar viñedos e outros cultivos. Grazas a esta tecnoloxía, o agricultor pode consultar a información vía web ou nunha aplicación Android e recibir alertas para, por exemplo, predicir xeadas ou infeccións e consultar métricas.
“Con esta ferramenta pódeste adiantar aos problemas que vas ter. Moitas veces esperamos a regar cando ves que a planta está mal ou que o chan se secou, pero estas ferramentas estante a avisar antes de que isto se produza, anticípanse ao problema que poidas ter”, sinala Mario Ezquerro, xerente de viñedos de Pernod Ricard.
Máis raro é o uso de drons ou robots, dúas tecnoloxías cada vez máis comúns na viticultura. Dende hai dous anos, Matarromera emprega nos seus viñedos drons para elaborar un mapa de vigor do viñedo que permite coñecer a madureza e a calidade das uvas para decidir o momento óptimo de vendima.
Pola súa parte, a semana pasada a Unidade Politécnica de Valencia presentou un robot autónomo de monitorización de viñedos no marco do proxecto Vinescout. O dispositivo é unha renovación do anterior modelo que axuda aos produtores de viño a medir os parámetros clave do viñedo, incluídos o estado da auga da vide, a temperatura da folla/copa da vide e o vigor da planta. Este novo robot combina visión 3D con sensores de ultrasóns e intelixencia artificial, o que se traduce nunha condución máis precisa.
“Mentres o sector vitivinícola leva tempo apostando pola dixitalización, aínda hai grandes déficit nas adegas. Fálase dos beneficios da viticultura de precisión, pero, ¿por que non da enoloxía de precisión?”, pregúntase Del Amo. A sensorización e a alta tecnoloxía das que se presumen no campo non se replican no proceso de elaboración do viño na maioría dos casos. Pero hai excepcións, como García Carrión.
A adega española está considerada unha das adegas máis tecnolóxicas do noso país, e está recoñecida como tal a nivel internacional. “Temos unha cava totalmente automatizada con LGV (Laser Guided Vehicles, polas súas siglas en inglés, é dicir, vehículos autónomos que se moven mediante láser polas adegas) e mesmo almacenamento en silos automatizados”, explica José Miguel Espiñenta, director de IT de García Carrión.
Destacable tamén é o caso de Matarromera, onde empregan un sistema de visión artificial no proceso de enchido, encapsulado e etiquetado da botella para que cumpran cos estándares esixibles. Se, por exemplo, se detecta un rabuño ou unha dobra no encapsulado elimínase automaticamente da cadea. Así mesmo, no proceso de elaboración do viño miden parámetros de humidade ou temperatura, por exemplo, de maneira que salta unha alerta se se rexistran valores fóra dos intervalos establecidos.
Cambio climático
“As adegas enfróntanse a un gran reto común: abordar os efectos adversos do cambio climático, cada vez máis evidentes. Neste sentido, as tecnoloxías están xogando un papel fundamental na predición do rendemento e calidade da colleita, así como a detección temperá de problemas”, explican dende a Plataforma Tecnolóxica do Viño (PTV).
Para medir os efectos do cambio climático, proxectos como Vinysost (no que participan seis adegas españolas) ofrecen unha aplicación informática mediante a cal os socios poden avaliar a pegada de carbono, a pegada hídrica e os seus custos.
Outro bo exemplo é o proxecto Globalviti, liderado por Familia Torres, “cuxo obxectivo é mellorar a produción vitivinícola fronte ao cambio climático mediante a aplicación de novas tecnoloxías transversais como IoT, big data, robótica e biotecnoloxía,”, engaden dende a plataforma tecnolóxica.
(Fonte: Expansión)