A ciencia do disparate

Colla un bolígrafo e tome nota. Aquí vai a receita para que os seus días sexan mellores. Ante todo, pola mañá, debería vostede prepararse un café. O seu aroma contribúe a un espertar máis agradable, segundo o Instituto Nacional de Ciencia e Tecnoloxía avanzada de Tsukuba (Xapón). 

n
n

 

n

Unha vez chegado ao traballo é altamente recomendable que trate mal aos seus compañeiros e saque peito. A súa carteira agradecerallo: os arrogantes cobran até un 18,31% máis, ou así o afirma o Mendoza College of Business da Universidade de Notre Dáme (EE UU). De tanto mirar por encima do ombreiro, sería un día canso. Non se preocupe: antes de irse á cama só lle queda un último esforzo. Hai que cambiar a lámpada do seu cuarto: New Scientist advírtelle de que unha luz vermella ou laranxa é a maior aliada do soño.

n

 

n

Os estudos citados teñen un elemento en común: foron publicados nos meses estivais dos últimos dous anos. "Chámaselles serpes de verán porque se coan nesa tempada. Unha das razóns é o interese das empresas en sacar estudos que defendan unha tese que lles favoreza", asegura Javier Armentia, divulgador científico, director do Planetario de Pamplona e expresidente da Sociedade para o Avance do Pensamento Científico. Por exemplo, o autor dun coñecido estudo que en 2008 sostiña que en épocas de crises aumenta o consumo de pintalabios era Leonard Lauder, presidente da marca de cosméticos Estée Lauder. Javier Domingo, director de mercadotecnia de Meetic, unha empresa que tenta axudar aos seus (de momento) nove millóns de usuarios a atopar a parella ideal, engade outra clave de lectura: "Nos meses estivais adoitamos atopar máis recepción por parte dos medios".

n

 

n

O sedutor que pode resultar un cociñiñas (último informe de Meetic), a escena máis triste da historia do cinema (por certo, a secuencia final de Campión), os berros calculados das mulleres durante o acto sexual, a tendencia dos porteiros a tirarse á dereita nunha quenda de penaltis na que o seu equipo vaia perdendo… Todos estes asuntos son merecedores dunha investigación cando o sol pega e nos volvemos algo máis estúpidos, como sostén precisamente outro estudo, publicado polo DailyTelegraph. "No verán o público está máis disposto a ler temas lixeiros", afirma Marc Abrahams, editor do Anuario das procuras improbables.

n

 

n

Abrahams distingue con todo entre investigacións estivais inútiles e outras que, ademais de sacar un sorriso, contan con fundamentos científicos sólidos. Entre os segundos escóllese cada ano o premio Ig Nobel, nunha gala da que Abrahams é creador e presentador. "En 2000 o galardón de Bioloxía levouno Richard Wassersug por demostrar, a forza de comer renacuajos en Costa Rica, que segundo o seu sabor eran máis ou menos apetecibles para os predadores", ejemplifica o estadounidense.

n

 

n

Xusto un ano antes o doutor Len Fisher merecera o Ig Nobel da Física por calcular a maneira e a inclinación ideal para mollar un bizcocho no té sen que se abrandase demasiado rápido e unha culler tivese que rescatar os seus restos do fondo da cunca. "Talvez contribuíu a que a xente entendese que a física está por todos lados", afirma convencido Abrahams.

n

 

n

"Se o resultado dunha investigación causa risas, é máis probable que te acordes diso", continúa o estadounidense. E engade: "Un científico dedícase toda a vida a tentar entender algo que ninguén entendeu a propósito de que seguramente fracasará. Polo menos, facelo cun sorriso é máis levadío".

n

 

n

O sorriso é con todo unha das armas que teñen os bulos para convencer ao lector. E non é a única. "A inmediatez das redes sociais favorece a difusión rápida dun estudo, aínda que non sexa verídico", afirma Armentia. Foi exactamente o que pasou a principios de mes cunha investigación, supostamente levaba a cabo pola axencia AptiQuant, cuxo titular era ‘Os usuarios de Internet Explorer teñen un coeficiente intelectual máis baixo que os dos demais navegadores’. Até a BBC e a CNN se deixaron arrastrar polo furacán de tuits e acabaron rebotando a noticia, falsa.

n

 

n

Armentia asegura ademais que algunhas simples estratexias comerciais adoptadas polas empresas poden contribuír ao efecto dunha investigación sobre a sociedade. "Un informe que vaia dalgún tema sensible, como as radiacións dos móbiles, ten máis posibilidades de prosperar. Outra técnica frecuente é a de usar cifras que parecen froito de cálculos escrupulosos: o 42,37% ou o 52, 56%", defende Armentia.

n

 

n

A que pode agarrarse o lector para defenderse de estudos pouco fiables? "Hai que mirar quen está detrás e que interese ten. O sentido común tamén axuda a rexeitar teses demasiado disparatadas. Preguntar a un experto dese ámbito é outra solución", argumenta o divulgador español. Abrahams tamén considera imprescindible buscar outras opinións. E aclárao cun símil: "É como chegar a unha praza chea de xente. Non basta con preguntar só a unha muller calquera para saber que está a pasar". Aínda que se a señora en cuestión tivese unhas cadeiras especialmente marcadas poderíaselle facer máis caso: son máis intelixentes, polo menos segundo un estudo da Universidade de Pittsburgh publicado, vaia casualidade, este verán.

n

 

n

(Fonte: El País)

n

 

n