A carreira de Matemáticas dispárase en plena era do big data

A carreira de Matemáticas vive un auxe sen precedentes debido ao pulo do big data, a intelixencia artificial e a promesa dunha empregabilidade do 100%. Hai 10 anos sobraban prazas así que para acceder á facultade abondaba un cinco de nota media. O curso pasado, os aspirantes a matemáticos entraron no grao polo menos cun 12,68 sobre 14 e cun 13,77 se se estuda con Físicas. No medio da cuarta revolución industrial, a de Internet e as tecnoloxías da información, no sector rífanse estes titulados e eles sábeno. “Non entregaron o traballo de fin de grao e xa os están a chamar para traballar”, explica Antonio Brú, decano da Facultade de Ciencias Matemáticas da Universidade Complutense de Madrid.

Entre 2000 e 2005 reducíronse nun 43% as matrículas en Matemáticas pero esas cifras son auga pasada. Victoria Otero, da Universidade de Santiago de Compostela, era presidenta dos decanos de Matemáticas cando en 2009 se empezaron a cubrir todas as prazas. Os campus viron o filón e deseñaron novos títulos relacionados. Agora ingresan 2500 estudantes en Matemáticas e outros 500 nos dobres graos que cruzan esta disciplina coa Física, a Estatística, a Informática ou a Economía.

O documento Impacto socio-económico da investigación matemática en España, elaborado por Analistas Financeiros Internacionais (AFI) para a Rede Estratéxica de Matemáticas (REM), contabiliza a pegada no emprego que alcanzaron en 2016 estes estudos: un millón de ocupados directos -un 6% do total de postos de traballo- e outros 2,3 millóns indirectos, o que supón que o 10% do produto interior bruto (PIB) de España estivo ligado á actividade matemática de forma intensiva e un 26,9% indirectamente. No Reino Unido, os Países Baixos ou Francia o emprego asociado é entre catro e cinco puntos maior.

“Antes, os graduados en Matemáticas só podían aspirar a ser profesores de secundaria ou quedar na Universidade”, explica Carmen Palomino, directora de Talento na Fundación Universidade Empresa. Nos últimos cinco anos aumentaron de 7 a 115 as ofertas de emprego para matemáticos das súas compañías asociadas. Un estudo da Real Sociedade Española de Matemáticas sobre saídas laborais avalaba en 2005 esa opinión e argumentaba, ademais, as razóns da desafección entre os estudantes: a carreira tiña fama de difícil e longa pola media de anos empregados para finalizala.

Agora, as matemáticas teñen unha infinidade de saídas profesionais. “Todo no mundo das empresas se move con datos e contrátanse moitos matemáticos, físicos e estatísticos polo big data e a intelixencia artificial”, explica Palomino. Porque hai matemáticas detrás do deseño, modelaxe, simulación, organización e análise de datos de calquera produto. “Necesítase, ademais, xente que extraia, analice e expoña datos para anticiparse ás tendencias do mercado”, explica Sara Álvarez, mánager na empresa de busca de emprego Adecco.

“O papel dos matemáticos é xustificar toda a teoría e despois, un enxeñeiro utilízao de forma aplicada. Cada un ten que descubrir o seu talento e explotalo. Para min, non obstante, sería máis complicado estudar Dereito onde hai que memorizar moito”, explica Carmen Recio, de 25 anos, que estudou o grao de Matemáticas en Zaragoza e traballa en intelixencia artificial en IBM. O seu posto non existía hai tres anos. “Dubidaba entre Físicas e Matemáticas e o meu titor díxome que Matemáticas, por ser máis abstracta, me ía abrir un abano maior de opcións. Informeime e vin que había un 95% de empregabilidade nos tres primeiros meses”.

Empregabilidade 100%

As matemáticas son vitais no sector informático, financeiro, de telecomunicacións, sanitario e enerxético. “A empregabilidade é do 100%. Hai anos, as empresas tecnolóxicas pedían un enxeñeiro informático ou industrial e agora abriron o campo aos físicos e os matemáticos”, explica Álvarez, que elixe mandos medios e directivos en Adecco. “Ás veces chamas a alguén deste perfil que che di que tivo xa outra oferta esa mesma mañá e non podes tardar en tomar a decisión porque quedas sen el”.

A universitaria valisoletana Helena García Escudero, que remata Matemáticas e Físicas na Complutense, chegou desorientada á carreira. “Matemáticas ensínache os fundamentos de todo e curiosamente non usas a calculadora, mentres que Físicas é máis aplicada e utilízala. Tes que aprender unha nova linguaxe e rómpeche os esquemas”, conta a futura astrofísica encantada da súa decisión. Nuns días, Helena empezará unhas prácticas na sede madrileña da Axencia Espacial Europea e o pasado curso estivo cunha bolsa na Universidade de Irving (California), onde comprobou que alí moitos alumnos redondean os estudos con coñecementos de Filosofía ou Historia. Helena, que toca o piano e participa en probas de atletismo universitario -cóntao para deixar claro que non son uns cerebros illados do mundo-, quere facer un máster en Astrofísica na Universidade de Chicago.

“As facultades de Matemáticas están formando ben nas técnicas e a contextualización abstracta da resolución de problemas”, felicítase a matemática Elisa Martín Garijo, directora de Innovación de IBM España. “E logo hai másteres que che permiten afondar nos datos ou a produción industrial. Pero o importante é que as bases estean ben marcadas e logo o resto do coñecemento é bastante doado”. Nesta compañía moitos altos cargos son matemáticos, empezando pola súa presidenta, Marta Martínez.

Por poñerlle un pero, a directiva de IBM afirma: “Podería mellorar a colaboración entre a universidade e a empresa para que os estudos teñan unha visión máis práctica”. Otero, vicerreitora de Titulacións da Universidade de Santiago, cre que xa están niso. “En case todos os graos se están a implantar as prácticas externas que antes non se incluían. Interésanse por eles institutos biomédicos que necesitan matemáticos en equipos multidisciplinares para, por exemplo, traducir o tratamento dunha enfermidade a unha linguaxe que entenda unha máquina”.

O tirón matemático parece imparable e ten un reverso para a ciencia. “As empresas ofrécenlles aos acabados de egresar 1500 ou 1800 euros e así é difícil que queden na universidade facendo investigación básica, que tampouco pode descoidarse,” alerta o reitor Brú.

(Fonte: El País)